/r/shqip
Për çdo gjë shqip.
hiperlidhje interesante shqip
/r/shqip
Hello I am French and I want to find a music for an albanian friend but I only have a part of the music on Facebook and tiktok I can’t find it on YouTube The name is : Memi - Dua t’kerkoj
https://vm.tiktok.com/ZNe3746uE/
https://www.facebook.com/share/v/1B2iAfy4Zk/?mibextid=UalRPS
Faleminderit
Ne kete kenge te Don Xhonit une s‘kam kuptuar dot çfare do te thot kjo fjale ''delles (qysh mi prive)'':
Ah, moj katile, ti moj katile, ma Delles qysh mi prive Ah, moj katile, ti moj katile, ma Delles qysh mi prive
A e di ndonjeri nga ju? FLM
I panjohur je ne mendjen time, Nje enigme interesante do te thoja, Ma shtremberon botekuptimin, E mi lekund parimet, Pse valle ti me intrigon?
E perpiqem te futem te futem ne mendjen tende te vecante, Ta shperbej mendimin, po shume te veshtire e kam, Te te zberthej ty zoteri, zoteri i thencin, Per mua je nje zoteri por pa emer.
Thell ne vete une e di, Qe dashuroj mendjen e jo njeriun, Dashuroj gjerat e largeta me mua, Dashuroj te ndryshmen, te pa kuptueshmen… Dashuroj shume por nuk di cfare.
Mos valle mua me pelqen loja? Te luaj me tangon e mekatit? Ta prek limitin e ti kaloj caqet? Te luaj me durimin tend zoteri?
Luaj e luaj e kurre nuk pushoj, Luaj me ty, zoterine tim e ndonjehere dhe me veten, Luaj aq shume sa ndonjehere lodhem, Por per nje loje tjeter, te re, me te bukur une prap kerkoj
Por harron mendja se loja ka limit, Edhe pse vete ajo luan me limitet, Harron mendja se duhej te flere, Edhe bie ne gjume nga deshperimi.
Dua ta nis këtë diskutim në formë bashkëbisedimi, ku secili nga anëtarët të japë shëmbuj dialektorë ose të dhëna historike mbi rasa të cilat nuk janë të përfshira në të folurën standarte të gjuhës sonë.
Në dijeninë time, janë vëndorja,mjetorja dhe disa forma të rrjedhores.
Jeni të lutur të sillni shembujt tuaj🙂
_____
Shënim: Posikurllëk është një neologjizëm, i cili i referohet termit Whataboutism.
14. Argumenti nga rrjedhoja: Rrejshmëria e madhe e logosit, që arsyeton se diçka nuk mund të jetë e vërtetë, sepse nëse do të ishte e vërtetë, pasojat do të ishin të papranueshme. (P.sh., “Ndryshimet klimatike globale nuk mund të shkaktohen nga përdorimi njerëzor i lëndëve djegëse, sepse, nëse do të shkaktohej, kalimi në burime energjetike jo-ndotëse do të falimentonte industrinë amerikane.” Ose, “Doktor, e keni gabim! Unë s’mund të kem kancer, sepse nëse e kam, kjo do të thotë se nuk do të jetoj aq sa për t’i parë fëmijët e mi të martohen!”) Nuk duhet ngatërruar me Veprimet kanë pasoja.
hi I'm not Albanian but I hava a question about your alphabet. Why is Ç ç not Ch ch? You have:
so why not C → Ch?
12. Dëftimi drejt traditës: (ose, animi konservator, një herë e një kohë, “e kaluara e lavdishme”): Një rrejshmëri e lashtë që nënkupton se një pikëpamje, gjendje, ose veprim është i drejtë, i përshtatshëm dhe korrekt thjesht sepse “gjithmonë” ka qenë ashtu, sepse njerëzit “gjithmonë” kanë menduar ashtu, ose sepse ashtu është bërë kohë më parë (zakonisht duke iu referuar fëmijërisë apo rinisë së publikut, jo një periudhe më të hershme) dhe ende vazhdon t’i shërbejë mirë një grupi të caktuar. Një argument i korruptuar nga ethosi (i gjeneratave të mëparshme). P.sh., “Në Amerikë, gratë gjithmonë janë paguar më pak, prandaj nuk ka arsye për të ndërhyrë kundër kësaj tradite të gjatë.” E kundërta e kësaj rrejshmërie është Dëftimi drejt së resë (ose animi pro-inovacionit, animi kah risia, “ajo kohë e kobshme”), si në shprehjet: “Është e re, [prandaj duhet të jetë] më e mirë!” ose “Ky është zbulimi më i fundit—duhet të jetë përmirësim.”
3.4.2 Rifolmurimi i një Doktrine të së Vërtetës
Detyra e parë, e ndërmarrë nga Kanti dhe tradita kantiane, është vënia në pikëpyetje e lidhjes së ndërsjellë mes mendimit dhe së vërtetës. Detyra e dytë është zëvendësimi i konceptit të metodës me një koncept të formimit. E vërteta qëndron jashtë mendimit dhe duhet ta detyrojë mendimin ta njohë atë. Kanti nuk e ka vënë re këtë kaq qartë. E vërteta ekziston jashtë mendimit. Edhe sikur të ishim engjëj, qenie, që me të vërtetë mendojnë, kjo nuk do të ndryshonte gjë. E vërteta nuk është më një ide; ajo duhet të përcaktohet si diçka e qenësishme. E vërteta është qenia. Pse Kanti nuk e ka vënë re këtë pikë të dytë? Për shkak të tezës së tij, sipas së cilës qenia nuk është objekt i njohjes; njohja merret vetëm me fenomenet. Por a është kjo domosdoshmërisht e nënkuptuar nga përkufizimi kantian mbi iluzionin?
Disa mendimtarë thonë se detyra është të denoncohen mistifikimet. Fillimisht Demokriti, pastaj Epikuri dhe Lukreci. Mistifikimet denoncohen. Një traditë që vazhdon deri te Nietzsche dhe Marx. Ata thonë se njeriu është i tëhuajtur, i grabitur, i ndarë nga aftësitë dhe fuqia e tij, kur këto përvoja ngrihen në nivelin e filozofisë. Vetëm njëra anë e medaljes: në nivelin e Descartes-it, i cili është inferior ndaj eksplorimeve kantiane. Por tek Kanti shfaqet ideja e “problemit të gabuar.”^(71) Për të, problemet e gabuara janë ato që synojnë të përkufizojnë më shumë për më pak. Për Kantin, këto probleme qëndrojnë në trajtimin e parimeve subjektive si objektive. Pse ka rend në vend të kaosit? Pse ka diçka në vend të asgjësë? Bergson thotë se ky është një problem i gabuar, pasi bazohet në një postulat: se asgjëja është më pak se qenia, dhe e mundshmja presupozon qenien. Shih artikullin e Bergsonit mbi “të mundshmen.” Ne besojmë se e mundshmja është më pak se qenia, prandaj mendojmë se e mundshmja i paraprin qenies, të qenit. Por, në të vërtetë, ka më shumë në idenë e së mundshmes sesa në qenien.
Megjithatë, iluzioni ka një vlerë pozitive. Njeriu bëhet i vetëdijshëm për të, por nuk shkatërrohet nga ai. Qasja klasike qëndron në idenë se e vërteta triumfon mbi gabimin. Ndryshe nga racionalistët e shekullit të 17-të, iluzioni lind nga vetë mendimi. Është e qartë se Bergson thotë të njëjtën gjë si Kanti dhe, në disa aspekte, shkon më tej ose më prapa. Më prapa, sepse iluzioni mund të shpjegohet prej arsyeve psikologjike, ndërsa Kanti, përmes veprimit praktik, i gjen iluzionit një rrënjë transhendentale. Sipas tij, burimi i iluzionit nuk është asgjë tjetër përveç mendimit vetë. Kjo tezë përbën gjithë pjesën e fundit të Kritikës së Arsyes së Kulluar. Të thuash se iluzioni ka një burim transhendental, do të thotë se ai nuk ka vetëm një rrënjë empirike (si një fakt i natyrës njerëzore), por edhe një rrënjë metafizike. Kjo nënkupton gjithashtu se metafizika vetë është një iluzion. Megjithëse metafizika nuk është e mundur, ajo mund të shkatërrohet. Ky kalim nga njëra në tjetrën është jashtëzakonisht i habitshëm. Për Bergsonin, iluzioni është mjaft i thjeshtë. Ai konludon se mendimi konsideron më shumë për më pak. Problemet e metafizikës klasike janë, në fakt, probleme të gabuara.
______________________
^(71) Shiko E mundura dhe realja nga Bergson.
11. Dëftimi drejt mishërimit (ose, Argumentum ad Miserecordiam): Një rrejshmëri ku publiku nxitet të mbështesë “të dobëtin” në mënyrë të pandërgjegjshme, pavarësisht nga konteksti ose meritat e çështjes në fjalë. Një shembull klasik mund të jetë: “Ata miushët e vegjël dhe të lezetshëm po sulmohen nga ajo mace e madhe dhe e keqe!” Një shembull bashkëkohor mund të jetë mbështetja popullore dhe e paanlizuar e Amerikës për Pranverën Arabe në vitet 2010-2012, ku populli (“të dobëtit”) shihej si heroik për rrëzimin e diktaturave, një përpjekje që më vonë çoi në kaos, varfërim, anarki, vuajtje masive, luftë civile, rënie të rendit rajonal dhe një krizë të rëndë të refugjatëve, më të madhën që nga Lufta e Dytë Botërore. Ky është një arsyetim i devijuar nga patosi. Shih edhe, Loja me Emocionet. E kundërta e Dëftimit drejt Mishërimit është Dëftimi drejt Rreptësisë, një argument që shpesh bazohet në pamëshirshmëri ose frikë, p.sh., “Unë jam burrë prej vërteti, jo si ata zemërbutët, dhe do të jem i ashpër me [vendos emrin e armikut].” Në rrafshin akademik, kjo rrejshmëri shfaqet shpesh përmes thirrjeve elitiste për “rreptësi akademike,” duke denoncuar leksionet ndihmëse, pranimin më të hapur në universitete, “thjeshtëzimin” e mësimdhënies apo “fryrjen” e notave.
10. Dëftimi drejt natyrës (ose, biologjizimi; rrejshmëria e gjelbër): Një rrejshmëri bashkëkohore romantike e etosit (e “nënës natyrë”) që argumenton se, nëse diçka është e “natyrshme”, atëherë duhet të jetë e mirë, e shëndetshme dhe e dobishme. P.sh., “Çaji ynë bimor premium është përgatitur me dashuri nga gjethet e freskëta të Toxicodendron radicans, të përzgjedhura me kujdes dhe të thara natyrshëm. Ata që e quajnë thjesht “rrushkull helmues” nuk e kuptojnë se është 100% organik, pa shtesa, OMGJ apo përbërës artificialë. Është koha të rikthehemi te natyra dhe të përqafojmë Nënën Tokë.” Ata që ushtrojnë ose bien pre e kësaj rrejshmërie harrojnë të vërtetën e vjetër se, lënë mëvete, natyra është në fakt “me dhëmbët dhe kthetrat kuqur.” Kjo rrejshmëri përfshin gjithashtu argumentin se diçka është e “panatyrshme” ose “kundër natyrës” dhe, rrjedhimisht, e keqe ose e djallëzuar (Argumenti nga Ligji i Natyrshëm). P.sh., “Homoseksualiteti duhet të ndalohet sepse është kundër natyrës,” ku autori i jep vetes autoritetin për të përcaktuar se çfarë është “natyrale” dhe çfarë është jonatyrale apo perverse. Për shembull, gjatë Revolucionit Amerikan, burimet britanike e dënonin rebelimin kundër Mbretit Xhorxh III si “të panatyrshëm” dhe revolucionarët amerikanë si “perversë”, sepse e drejta hyjnore e mbretërve përfaqësonte një ligj natyral; sipas 1 Samuelit 15:23 në Bibël, rebelimi është i barasvlershëm me magjinë e zezë.
9. Dëftimi drejt Parajsës (ose, Argumentum ad Coelum, Deus Vult, Gott mit Uns, Manifestimi i Fatit, etj.): Një rrejshmëri e lashtë dhe tepër e rrezikshme (një argument i pavërtetë nga ethosi) që pretendon se njeh mendjen e Zotit (Historisë, apo ndonjë fuqie tjetër të epërme), i cila, me sa duket, ka urdhëruar apo caktuar, mbështet apo miraton pozicionin, pikëpamjet, ose veprimet e dikujt; rrjedhimisht, asnjë justifikim tjetër nuk është i nevojshëm dhe asnjë kundërshtim serioz nuk është i mundur. (P.sh., “Zoti më urdhëroi të vrisja fëmijët e mi,” ose “Duhet të marrim vendin tuaj, sepse Zoti [apo tekstet e shenjta, manifestimi i fatit, apo parajsa] na e ka dhënë neve atë.”) Individët që përdorin këtë rrejshmëri rrezikojnë të përfundojnë në psikiatri, por grupet dhe kombet që e përdorin shpesh herë merren seriozisht. Praktikohet nga ata që nuk arrijnë të dallojnë vullnetin e Zotit nga vullneti i tyre. Kjo rrejshmëri mizore (dhe blasfemuese) ka qenë shkak për gjakderdhje të pafundme përgjatë historisë. Shih gjithashtu superioriteti moral dhe mendimi magjik. Aplikohet edhe ndaj dëftimeve të gënjeshtërta negative ndaj parajsës, p.sh.: “Ti thua se kolapsi ekologjik prej ndryshimeve klimatike është një rrezik i vërtetë që pritet këtë shekull, por unë e di se Zoti nuk do e linte kurrë diçka të tillë të ndodhte!” E kundërta e Dëftimit drejt Parajsës është rrejshmëria e Ngushëlluesve të Jobit.
8. Thirrje për Mbyllje: Një gabim bashkëkohor që sugjeron se një argument, qëndrim, veprim ose përfundim, pavarësisht sa i debatueshëm është, duhet të pranohet si përfundimtar, përndryshe çështja do të mbetet e pazgjidhur, gjë që shihet si e paimagjinueshme, pasi ata, që preken, do të mohohen nga “përmbyllja.” Ky gabim përdor në mënyrë të pasaktë një term të specializuar (përmbyllje) nga Psikologjia Gestalt, duke injoruar faktin se disa çështje do të mbeten të hapura dhe të pazgjidhura, ndoshta përgjithmonë. P.sh., “Shoqëria do të mbrohej, ndëshkimi i duhur do të vendosej, krimi do të dekurajohej dhe drejtësia do të realizohej nëse do të të dënonim me burgim të përjetshëm pa lirim me kusht, por duhet të të ekzekutojmë për të ofruar një lloj mbylljeje.” Shih gjithashtu: Argument nga Injoranca dhe Argument nga Pasojat. E kundërta e këtij gabimi është Paraliza e Analizës.
6. Supë Alfabeti: Një deformim modern i një rrejshmërie nga etosi, ku një person mbipërdor në mënyrë të padenjë akronime, shkurtime, numra apo zhargon, sidomos për t’i treguar audiencës se ai/ajo “flet gjuhën e tyre” dhe është “një prej tyre.” Kjo taktikë shpesh përdoret për të heshtur, konfuzuar, apo lënë përshtypje te ata që nuk e kuptojnë gjuhën. Për shembull: “S’është çudi që një RQ që është RrK të jetë edhe VK edhe MQ” ose “Duhet të shkosh te DPSHTRR për të marrë 2 CMR për AlTelin.”, “Po të mos kesh NIPT, s’ke si e bën KRD në OSHEE për të paguar UJËKS-in, se duhet të kalosh nga APK për verifikim, përndryshe s’të lë AKSHI të vazhdosh me procedurat online në E-Albania.” Shih gjithashtu, “Name Calling.” Kjo rrejshmëri është bërë e zakonshme kohët e fundit në reklamat farmaceutike në media në Shtetet e Bashkuara, ku “Supa e Alfabetit” përdoret për të krijuar një identifikim të rremë me dhe për të shfrytëzuar grupet e pacientëve që vuajnë nga sëmundje ose kushte specifike. Për shembull: “Nëse ke DPB me ZR të lidhur, mund ta mbash BR2 nën kontroll me Luglugmena®. Konsultohu me mjekun tënd sot për tabletat Luglugmena® Helium Tetrakarbide për të kontrolluar simptomat e ZR dhe për të mbajtur BR2 nën pragun kritik 7.62. Efektet anësore të Luglugmena® mund të përfshijnë Sindromën K4, që mund të çojë në bicefalizëm likantropik, BMJ dhe herë pas here, vdekje. Mos merr Luglugmena® nëse je alergjik ndaj kafshimit të qenit ose ke tipin D të Garbozës së Flinderit…”
5. Rrejshmëria Afektive (ose Rrejshmëria Romantike; Ndjenja mbi Reflektimin; “Ndiq Zemrën Tënde”): Një rrejshmëri moderne nga Pathosi, jashtëzakonisht e përhapur, ku emocionet, impulset apo “ndjenjat” konsiderohen të brendshme, të pashmangshme dhe gjithmonë të vetëvërtetuara, duke u vendosur mbi çdo qëllim njerëzor apo veprim të vullnetshëm (qoftë tëndin apo të të tjerëve). Kësisoj, këto ndjenja paraqiten si të paprekshme nga çdo kritikë apo përballje. (Në fakt, studiuesit (2017) kanë arritur në përfundime shkencore që tregojnë se emocionet janë në thelb kognitive dhe jo thjesht të brendshme.) Në këtë rrejshmëri, arsyetimi është: “Unë e ndjej, kështu që duhet të jetë e vërtetë. Ndjenjat e mia janë të drejta, kështu që nuk ke të drejtë të kritikosh ato që bëj apo them, ose mënyrën si i them apo i bëj.” Kjo është gjithashtu një rrejshmëri e gjendjes, ku ngatërrohet një përgjigje apo refuzim respektues me invalidimin personal, mosrespektin, paragjykimin, fanatizmin, seksizmin, homofobinë apo armiqësinë. Një formë jashtëzakonisht seksiste e Rrejshmërisë Afektive është rrejshmëria e njohur dhe e vrazhdë që thotë: “Phallus-i nuk ka ndërgjegje” (ose, “Burri bën atë që bën”; “Të mendosh me kokën tjetër”). Kjo nënkupton se seksualiteti (mashkullor) është i pashmangshëm dhe përtej kontrollit të vullnetshëm, kështu që veprimet e lidhura me të nuk janë të hapura ndaj kritikës, një justifikim që është zgjeruar përtej gjinisë mashkullore në një konkretizim të caktuar të “Dëshirës” në teorinë bashkëkohore akademike. Shih gjithashtu “Loja me Emocionet.” E kundërta e kësaj rrejshmërie është Rrejshmëria e Emocionit të Zgjedhur, ku dikush pretendon gabimisht se ka kontroll të plotë apo të besueshëm mbi reagimet e tij autonome dhe afektive. E lidhur ngushtë, në mos identike me këtë, është rrejshmëria e lashtë e Ëngjëllit, që pretendon se dikush është i aftë të arsyetojë “objektivisht” dhe të gjykojë pa emocione, duke e vendosur veten mbi të gjitha ndjenjat individuale, tundimet apo paragjykimet. Shih gjithashtu “Mortifikimi.”
3. Veprimet kanë pasoja: Një rrejshmëri bashkëkohore e përdorur nga një person i pushtetshëm, që gabimisht shpall një ndëshkim apo penalitet të imponuar si “pasojë” e veprimit të gabuar të dikujt tjetër. Për shembull, “Pasojat e sjelljes suaj të gabuar mund të përfshijnë pezullimin apo përjashtimin.” Kjo është një formë arsyetimi e deformuar nga etosi, që i atribuon vetes apo dikujt tjetër me pushtet një lloj etosi me pashmangshmëri kozmike, si të ishte vullneti i Zotit, Fati, Karma, etj. Sëmundja apo helmimi janë “pasoja” të mundshme të konsumimit të ushqimit të prishur, ndërsa “qortimi” është ndëshkim, jo “pasojë,” për sjelljen e gabuar të një fëmije. Të ngrish nga i ftohti është një “pasojë” natyrale e të qendruarit lakuriq në temperatura nën-zero, por burgosja është ndëshkim për grabitjen e një banke, jo “pasojë” natyrale apo e pashmangshme e saj. Nuk duhet ngatërruar me Argumentin nga Pasojat, i cili është ndryshe. Shih edhe Fajsimin e Viktimës. Një rrejshmëri e kundërt është Tagëri Moral.
pershendetje!
I am trying to learn some Shqip, but would like to confirm the manner in which people speak and communicate.
I have heard that Albanians/ other Balkan area countries will not say “thank you” to everyone all the time like you might in England. Because it is used when you really mean it and appreciate the help someone gave, not just for doing their job which is expected.
Now I am learning with the sentence: “I want a coffee” “Dua nje kafe.”
Would this be rude or too blunt of a way to ask, or is this the natural and normal way to ask for a drink at a restaurant or cafe.
In English if you said “I want a coffee” you would at least also say “please”, or even better you would says “I would please like a coffee” instead of “I want”.
Basically: is Shqip a direct language where you state what you want and it is not rude to speak bluntly about things, where people say what they think? Or is there more nuance and “politeness” that has to be used. Maybe this example of “Dua nje kafe” is just for new beginners.
Thanks for any replies.
2. Ableizmi (ose Rrejshmëria e Mashtruesit; Rrejshmëria e Dakaitit; Qethja e Deleve; Llokmaxhiu; “Kapitalizmi Grabitqar”; “Pasuria është sëmundje, dhe unë jam kura”): Një lloj arsyetimi i deformuar nga etosi, që pretendon se, meqë dikush është mendërisht më i ngadaltë, fizikisht apo emocionalisht më i pamundur, më pak ambicioz, më pak agresiv, më i vjetër apo më pak i shëndetshëm (ose thjesht më besues ose më pak me fat) se të tjerët, ai/ajo “natyrisht” meriton më pak në jetë dhe mund të viktimizohet lirisht nga ata, që janë më të shpejtë, më të rinj, më të fortë, më të shëndetshëm, më lakmitarë, më të pushtetshëm, më pak moralë apo me më tepër dhunti (ose që thjesht ndiejnë më shpejt nevojën për para, zakonisht përmes ndonjë varësie). Kjo rrejshmëri është një version më i butë i argumentum ad baculum. Kur kundërshtohen, ata që e praktikojnë këtë rrejshmëri shpesh ngrenë shpatullat dhe mërmërisin: “Jeta luftë o, duhet me e fitu, [sic]” “Duhet me bo si me bo që të ecësh përpara,” “S’më kërcet shumë dërrasa,” “Është treg i lirë,” “Ashtu e ka jeta!” ose diçka tjetër të ngjashme.
1. Argumenti A Priori (ose Racionalizimi, Dogmatizmi, Vërtetimi Tekstual): Një lloj arsyetimi i deformuar nga logjika, që fillon nga një e dhënë, bindje paraprake, dogmë, doktrinë, shkrim i shenjtë, “fakt” ose përfundim, për të cilin më pas kërkohet një argument i arsyeshëm ose në dukje i arsyeshëm, me qëllim racionalizimin, mbrojtjen apo përligjjen e tij. Ideologë të caktuar dhe fundamentalistët fetarë shpesh janë krenarë që përdorin këtë lloj rrejshmërie si metodë kryesore të “arsyetimit” të tyre, dhe disa madje janë mjaftueshëm të sinqertë për ta pranuar hapur këtë. P.sh., meqë e dimë se diçka si “evolucioni” nuk ekziston, detyra e besimtarëve është të gjejnë mënyra për të shpjeguar evidencën në rritje, siç është ADN-ja, që mund të sugjerojë të kundërtën. Shih edhe Argumentin nga Injoranca. E kundërta e kësaj rrejshmërie është tabuja.